ماساژ ورزشی، یا همان ورزشدرمانی شیوۀ نسبتاً نوینی در ماساژ است که شامل ماساژ بافت نرم بدن توسط ماساژور ورزشی است. این ماساژ برای کمک به افرادی است که فعالیت منظم بدنی دارند و میبایست عضلات خود را همیشه آماده نگه دارند.
اما بافت نرم بدن چیست؟ بافت نرم بدن بافتی است که به اندازه استخوان و غضروف مستحکم نیست و شامل پوست، ماهیچه و تاندون میشود.
ماساژ ورزشی یا ورزش درمانی به حل مشکلات و رفع عدم تعادل در بافت نرم، که به خاطر فعالیت بدنی تکراری و شدید ایجاد میشود، کمک میکند. استفاده از ماساژ ورزشی، قبل و بعد از ورزش، باعث بهبود عملکرد بدن، بازیابی سلامت و جلوگیری از آسیب میشود.
تاریخچه ورزش درمانی
ماساژ یکی از اولین فرمهای درمانی است که بشر ابداع کرده است و از ۳۰۰۰ سال پیش در چین، هند و یونان تا به امروز مورد استفاده است. نوع خاصی از ماساژ که بیشتر در غرب محبوب است ماساژ سوئدی نام دارد. مبدع ورزش درمانی را پر هنریک لینگ (۱۸۳۹-۱۷۷۶) میدانند. لینگ روش خاص خود در ماساژ را، بهخصوص برای کمک به شمشیربازان و ژیمناستها، پایهریزی کرد و گسترش داد و در همین حال، اقبالی بینالمللی به کار او شد. بسیاری از ایدههای او در انجام ماساژ سوئدی پایههای ماساژ ورزشی مدرن را تشکیل داده است. امروزه، انواع متعددی از این نوع ماساژ برای کمک به افراد و حفظ سلامتی و تندرستی ایشان، عرضه میشود. اکنون، سالهاست ماساژ ورزشی در امریکا، کانادا و استرالیا پذیرفته شده و مورد استفاده است؛ در حالی که در انگلستان این تمرین از دهه ۱۹۹۰ شناخته شد و به طور گستردهای مورد استفاده قرار گرفت.
ماساژ ورزشی چیست ؟
ورزش درمانی یا ماساژ ورزشی دربرگیرندۀ سطوح بالای تمرین و آموزشهای ورزشی است. این آموزشها شامل مجموعۀ گستردهای از تواناییها و دانشهای کاربردی است. در انگلستان توافقی جمعی بر اهمیت برخی نقاط بدن در دریافت ماساژ ورزشی شکل گرفته است؛ گرچه در میان آموزگارانِ این نوع ماساژ تفاوت سلیقه، در تأکید بر نقاط خاصی از بدن، وجود دارد. برخی از آنها معتقدند اولویت دریافت ماساژ ورزشی بافتهای نرم بدن است و برخی قائلند مراقبتهای اورژانسی (روی بافتهای آسیبدیده) باید در اولویت باشد.
عموماً اعتقاد بر این است که تخصصهای ورزش درمانی شامل موارد زیر است:
- کالبدشناسی و فیزیولوژی
- ماساژ ورزشی
- اخلاق کار و حرفهای بودن
- مکانیک زیستی
- مهارتهای دستی پیشرفته در درمان
- ارزیابی آسیب و درمان
- تحلیل ظاهر
- توانبخشی و درمان آسیب
- کمکهای اولیه و رواندرمانی پیشرفته
- ایجاد انگیزه برای ورزشکردن
- سایر موارد: الکتروتراپی (برقدرمانی)، قدرت و شایستهسازی، و تغذیۀ ورزشی.
از وظایف معمول درمانگران ورزشی این است که به افراد و تیمها کمک کنند که از فعالیتهای ورزشی و فیزیکی روزانه به فعالیتهای مشکلتر و ورزشهای حرفهای برسند.
چه زمانی ماساژ ورزشی لازم است؟
ماساژ ورزشی به ورزشکاران کمک میکند تا بدنشان را برای عملکرد مطلوب آماده میکند، یا کمک میکند بدنشان پس از یک رویداد ورزشی بزرگ بهبود یابد و یا در طی یک مسابقه به خوبی عمل کند. با این حال، بر خلاف آنچه که از نام آن پیداست، لازم نیست شما یک ورزشکار باشید تا از مزایای ماساژ ورزشی بهرهمند شوید. ماساژ ورزشی در پیشگیری و بهبود صدمات وارد شده بر عضلات و تاندونها موثر است و میتواند برای افراد صدمه دیده، دارای درد مزمن یا محدودیتهای حرکتی مفید باشد.
در ورزش درمانی، به طور کلی ماساژور بر روی یک ناحیه خاص از بدن شما متمرکز میشود که معمولا با نوعی فعالیت ورزشی مثل راه رفتن، تنیس، والیبال یا فوتبال ارتباط دارد.
مهمترین چیز در ماساژ ورزشی این است که شما یک ماساژور ورزشی آموزش دیده باشد و بر روی طیف گستردهای از تکنیکها مسلط باشد و بداند که چه زمانی از آنها استفاده کند. در گذشته، بسیاری از سالنهای اسپا از قرار دادن ماساژ ورزشی در منوی خدمات خود تنها برای جلب مشتری استفاده میکردند. اما وقتی اسپاها پیشرفتهتر شدند، فهمیدند که نباید ماساژ ورزشی را در لیست خدماتشان بیاورند، مگر آنکه درمانگرانشان آموزشهای تخصصی دیده باشند.
در طول یک ماساژ ورزشی چه اتفاقی میافتد؟
ماساژورهای ورزشی از تکنیکهای مختلفی برای رسیدن به هدف مطلوب استفاده میکند. در یک نگاه کلی چهار نوع ورزش درمانی وجود دارد:
- ماساژ پیش از رویداد ورزشی: ماساژ کوتاه و محرک ۱۵ تا ۴۵ دقیقهای قبل از رویداد. این ماساژ مستقیما بر روی بخشهایی از بدن که در آن ورزش بیشتر به کار گرفته میشوند، انجام میشود.
- ماساژ ورزشی پس از رویداد: در عرض یک یا دو ساعت پس از رویداد. این ماساژ برای نرمال سازی بافتهای بدن ورزشکار انجام میگیرد.
- ماساژ ورزشی ترمیمی: این ماساژ در طول تمرین انجام میشود تا ورزشکار بتواند سخت تر و با آسیب کمتر تمرین کند.
- ماساژ ورزشی توانبخشی: این نوع ماساژ با هدف کاهش درد ناشی از آسیب و بازگشت بدن به سلامتی انجام میشود.
ماساژور ورزشی ممکن است از ماساژ سوئدی برای تحریک گردش خون و مایعات لنفاوی بدن استفاده کند و درمان نقطهای را برای از بین بردن چسبندگی (گره در عضلات) و عمل کشش را برای افزایش توان حرکتی به کار ببرد.
ماساژور ورزشی همچنین باید آشنایی خوبی با آب درمانی, اعم از آب گرم درمای و آب سرد درمانی, داشته باشد، که این آشنایی میتواند به روند بهبود و درمان کمک زیادی کند.
چه موقع خوب است که ماساژ ورزشی دریافت کنید؟
ماساژ ورزشی انتخاب خوبی است اگر شما یک مشکل خاص داشته باشید، مثلا زانوی حساس در هنگام راه رفتن. همچنین خوب است از یک درمانگر حرکتی کمک بگیرید تا به شما در تشخیص و اصلاح الگوی حرکت که ممکن است باعث آسیب دیدن شما شود، یاری کند.
ماساژور ورزشی به طور کلی ماساژ را روی ناحیه دارای مشکل -مثلا یک کتف و شانه گرفته یا رانهای کشیده شده – متمرکز میکند، به جای آنکه به شما یک ماساژ کامل بدن بدهد.
گاهی اوقات مردانی که برای اولین بار به اسپا میروند یا برای بار اول ماساژ در منزل دریافت میکنند راحتترند که ماساژ ورزشی دریافت کنند زیرا به نظر میرسد ورزش درمانی مردانهتر است. این ایده خیلی خوبی است، حتی اگر آنها صدمهای ندیده باشند.
مهم نیست که چه نوع ماساژی را انتخاب میکنید. در واقع درمانگر باید نیاز و انتظار شما از ماساژ را با شما چک کند.
بیشتر بخوانید: انواع ماساژ درمانی